Αντιγριπικός Εμβολιασμός
ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗ ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ
PhD, ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ, Π.Γ.Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
ΤΣΙΑΡΑ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ
ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Β΄, Π.Γ.Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
ΚΑΤΣΑΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, Π.Γ.Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ, ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, Π.Γ.Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Προστασία από τον ιό της γρίπης μέσω του αντιγριπικού εμβολιασμού
Η γρίπη είναι νόσος του αναπνευστικού συστήματος προκαλούμενη από τον ιό της γρίπης, η οποία μεταδίδεται πολύ εύκολα από το ένα άτομο στο άλλο. Οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και άτομα που πάσχουν από ορισμένα χρόνια νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο από σοβαρές επιπλοκές της γρίπης.
Η φετινή περίοδος γρίπης στη χώρα μας θα διαρκέσει από τον Οκτώβριο 2019 έως τα μέσα Μαΐου 2020. Συγκεκριμένα η διαχρονική παρακολούθηση του νοσήματος στην Ελλάδα δείχνει ότι η δραστηριότητα της εποχικής γρίπης συνήθως, αρχίζει να αυξάνεται κατά τον Ιανουάριο, ενώ κορυφώνεται κατά τους μήνες Φεβρουάριο-Μάρτιο. Την περίοδο 2018-2019 κατεγράφησαν 154 θάνατοι από επιπλοκές της γρίπης, ενώ νοσηλεύθηκαν σε ΜΕΘ 374 άνθρωποι με διάμεση ηλικία 62 έτη. Μεγάλο επιδημιολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι, κατά την περίοδο γρίπης 2018-2019 η πλειονότητα των ασθενών (77%), που νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ ή κατέληξαν δεν είχαν εμβολιαστεί με το αντιγριπικό εμβόλιο, παρότι ανήκαν σε κλινική ομάδα υψηλού κινδύνου για την οποία συστήνεται εμβολιασμός έναντι της εποχικής γρίπης.
Πρόληψη και προστασία από τον ιό της γρίπης
Σημαντικά μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης της γρίπης είναι η συστηματική εφαρμογή μέτρων ατομικής υγιεινής (π.χ. συχνό πλύσιμο χεριών), η απομόνωση των πασχόντων και η αποφυγή συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους. Ωστόσο, τα μέτρα αυτά έχουν μερική απόδοση και παρότι είναι σημαντικά δεν επαρκούν.
Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο όταν χορηγηθεί σωστά και έγκαιρα, προφυλάσσει από τη μετάδοση του ιού της γρίπης, συμβάλλει στην προστασία από τις σοβαρές επιπλοκές της γρίπης, καθώς και κατά επέκταση στη μείωση απουσιών από την εργασία, το σχολείο και κάθε άλλη κοινωνική εκδήλωση.
Οδηγίες χορήγησης αντιγριπικού εμβολίου
Όπως κάθε χρόνο και επειδή ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται σε διαφορετικούς υπο-ορότυπους, έτσι και για την περίοδο 2019-2020 η σύνθεση του αντιγριπικού εμβολίου περιέχει τα εγκεκριμένα στελέχη του ιού, σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Για τη φετινή περίοδο μπορεί να συνταγογραφείται σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών οποιοδήποτε αντιγριπικό εμβόλιο (που διαθέτει άδεια κυκλοφορίας), του οποίου η σύνθεση περιέχει τα εγκεκριμένα στελέχη από τον Ελληνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ).
Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης. Κατά προτίμηση ο εμβολιασμός θα πρέπει να ολοκληρώνεται τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες προς της ενάρξεως του ετήσιου επιδημικού κύματος της γρίπης στην Ελλάδα (δηλαδή στα μέσα-τέλος Νοεμβρίου). Επιπρόσθετα ο εμβολιασμός συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχικής γρίπης για άτομα, στα οποία ενδείκνυται ο εμβολιασμός και δεν πρόλαβαν να εμβολιαστούν εγκαίρως. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός γενικά περιλαμβάνει 1 μόνο δόση του εμβολίου ετησίως.
Επισημαίνεται ότι, μέσω των συστημάτων φαρμακοεπαγρύπνησης που λειτουργούν διεθνώς δεν έχουν καταγραφεί σοβαρές συστηματικές παρενέργειες του αντιγριπικού εμβολίου.
Συστάσεις εμβολιασμού
Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας μας, ο αντιγριπικός εμβολιασμός πρέπει να εφαρμόζεται συστηματικά σε άτομα (ενήλικες και παιδιά) που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:
- Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι).
- Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω.
- Παιδιά (6 μηνών και άνω) και ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
- Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
- Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή
- Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
- Μεταμόσχευση οργάνων
- Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
- Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
- Χρόνια νεφροπάθεια
- Νευρολογικά -νευρομυϊκά νοσήματα.
- Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωίδες και θηλάζουσες
- Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος >40Kg/m2) και παιδιά με ΔΜΣ >95ηΕΘ.
- Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη.
- Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης.
- Οι κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων και τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.).
- Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.
Επαγγελματίες υγείας
Η διεθνής βιβλιογραφία δείχνει ότι, οι μη εμβολιασμένοι επαγγελματίες υγείας αποτελούν την κύρια πηγή μετάδοσης της γρίπης σε αρκετές νοσοκομειακές επιδημίες. Επίσης, δείχνει ότι, ο αντιγριπικός εμβολιασμός των εργαζομένων σε νοσοκομεία προλαμβάνει τη γρίπη και μειώνει τα εμπύρετα επεισόδια αναπνευστικής λοίμωξης και τις ημέρες απουσίας λόγω ασθένειας από την εργασία τους.
Το Υπουργείο Υγείας, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας, συστήνει τον αντιγριπικό εμβολιασμό των εργαζομένων σε Χώρους Παροχής Υπηρεσιών Υγείας. Οι εργαζόμενοι αφορούν όχι μόνο στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, αλλά και άτομα άλλων υπηρεσιών, π.χ. διοικητικοί υπάλληλοι, προσωπικό συνεργείου καθαριότητας και ασφάλειας, που πιθανόν να έρθουν σε επαφή με ασθενείς.
Οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες υγείας βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να προσβληθούν από λοιμώξεις κατά την εργασία και να τις μεταδώσουν στους συναδέλφους, τους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Η ανοσοποίηση έναντι της γρίπης των επαγγελματιών υγείας προστατεύει όχι μόνο τους εμβολιασμένους (άμεση προστασία), αλλά λειτουργεί έμμεσα και ως φραγμός κατά της μετάδοσης της γρίπης και μάλιστα σε άτομα με αντένδειξη εμβολιασμού (π.χ. βρέφη κάτω των 6 μηνών, αλλεργικά άτομα κ.α.) ή με χαμηλή ανοσιακή απόκριση.
Επιπτώσεις της γρίπης
Ο χρόνος έναρξης του επιδημικού κύματος της εποχικής γρίπης δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια, όμως συχνά με την έναρξή του παρατηρείται αποδιοργάνωση της επαγγελματικής και της κοινωνικής ζωής, υπέρμετρη αύξηση της κατανάλωσης φαρμάκων και όχι σπάνια, αύξηση της θνησιμότητας.
ΕΜΒΟΛΙΑΣΟΥ ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΙΚΗ ΓΡΙΠΗ
ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕ ΤΟΥΣ ΓΥΡΩ ΣΟΥ
Χρήσιμοι Σύνδεσμοι
eody.gov.gr/disease/gripi-kai-epochiki-gripi/
ECDC: Epidemiological data for seasonal influenza
WHO: Ιnfluenza & seasonal influenza
CDC: Seasonal influenza (flu)Public Health Agency of Canada: (seasonal) influenza
