Συσχέτιση Καπνίσματος και Κατανάλωσης Αλκοόλης με την Εμφάνιση Άμισχων Οδοντωτών Πολυπόδων σε Άτομα Ηλικίας 30-49 Ετώνόσου του ήπατος (NAFLD) στη μέση ηλικία
Επιμέλεια: Χριστίνα
Λιάβα, Ακαδημαϊκός Υπότροφος Α.Π.Θ., Ευάγγελος Ακριβιάδης, Καθηγητής Παθολογίας-Γαστρεντερολογίας
Α.Π.Θ., Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
Πηγή: Lee JY, Chang HS, Kim TH, et al. Association between cigarette smoking and alcohol
consumption and sessile serrated polyps in subjects 30 to 49 years old. Clin Gastroenterol Hepatol 2019; 17: 1551-1560.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί παγκοσμίως τον τρίτο σε σειρά συχνότητας καρκίνο σε άνδρες και γυναίκες. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της συχνότητας του ορθοκολικού καρκίνου σε νεαρούς ενήλικες (ηλικίας κάτω των 50 ετών). Μεταξύ των αιτιών εμφάνισης ορθοκολικού καρκίνου περιλαμβάνονται οι προκαρκινωματώδεις πολύποδες. Προσφάτως έχει αναγνωριστεί το μονοπάτι καρκινογένεσης των οδοντωτών πολυπόδων, το οποίο έχει βρεθεί ότι ευθύνεται για την εξέλιξη των πολυπόδων αυτών σε καρκίνο του παχέος εντέρου. Σύμφωνα με το μονοπάτι αυτό ορισμένοι υπερπλαστικοί πολύποδες εξελίσσονται σε οδοντωτά αδενώματα ή σε άμισχους
οδοντωτούς πολύποδες πριν από την εμφάνιση δυσπλασίας και νεοπλασίας. Παρόλο που αποτελούν μόνο το 4-9% του συνόλου των πολυπόδων του παχέος εντέρου, έχει βρεθεί ότι ευθύνονται για το 20-35% των περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου, αποτελώντας μάλιστα τη συχνότερη αιτία στους ασθενείς ηλικίας κάτω των 50 ετών.
Σε παλαιότερες κλινικές μελέτες ανεδείχθη ότι στα 2/3 περίπου των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο τρόπος ζωής και οι συνήθειες των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων του καπνίσματος, της κατανάλωσης αλκοόλης και της παχυσαρκίας. Έτσι προκειμένου να αξιολογηθεί σε μεγάλο δείγμα πληθυσμού η ύπαρξη σχέσης μεταξύ διαφόρων παραγόντων κινδύνου και εμφάνισης οδοντωτών πολυπόδων καθώς και να εκτιμηθεί ο επιπολασμός των πολυπόδων αυτών σε ενήλικες ηλικίας άνω και κάτω των 50 ετών, διεξήχθη η παρούσα μελέτη παρατήρησης με αναδρομική άντληση στοιχείων από βάση δεδομένων αποτελούμενη από Κορεάτες ασθενείς που στο παρελθόν είχαν υποβληθεί σε κολονοσκόπηση. Η συλλογή των δεδομένων περιελάμβανε ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά, ενδοσκοπικά ευρήματα και ιστολογική επιβεβαίωση των ανευρεθέντων πολυπόδων. Χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια για την άντληση πληροφοριών σχετικά με το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλης, την άσκηση και την παχυσαρκία.
Συνολικά μελετήθηκαν 31.617 ενήλικες (13.618 ηλικίας 30-49 έτη και 17.999 ηλικίας 50-75 έτη). Άμισχοι οδοντωτοί πολύποδες ανευρέθηκαν στους 686 (2.2%). Συγκρίνοντας τα χαρακτηριστικά των δύο ηλικιακών ομάδων, ο επιπολασμός των οδοντωτών πολυπόδων βρέθηκε πανομοιότυπος (2.0% έναντι 2.3% αντίστοιχα). Ωστόσο η νεότερη ομάδα εμφάνιζε σημαντικά χαμηλότερο επιπολασμό αδενωματωδών πολυπόδων (24.8% έναντι 42.3%) και προχωρημένου βαθμού αδενωμάτων (2.0% έναντι 4.8%) καθώς και υψηλότερα ποσοστά κατανάλωσης αλκοόλης (54.4% έναντι 40.0%) και χρήσης καπνού (31.9% έναντι 21.1%). Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε ότι οι καπνιστές ηλικίας 30-49
ετών εμφάνιζαν 53% μεγαλύτερη πιθανότητα ανεύρεσης οδοντωτών πολυπόδων σε σύγκριση με τους μη-καπνιστές. Μάλιστα η χρήση καπνού για
περισσότερο από 20 έτη αύξανε την αντίστοιχη πιθανότητα στο 87%. Παρομοίως, οι βαρείς πότες (≥36 g αλκοόλης/ημέρα για τους άνδρες και ≥18 για τις γυναίκες) παρουσίαζαν 80% μεγαλύτερη πιθανότητα. Αντιθέτως, η διακοπή καπνίσματος για πάνω από 5 έτη σχετίστηκε με σημαντική μείωση της πιθανότητας κατά 50%. Παρόμοια αποτελέσματα με εντονότερη ωστόσο συσχέτιση αναφέρθηκαν σε ενήλικες ηλικίας 50-75 ετών, πιθανώς λόγω μεγαλύτερης διάρκειας έκθεσης στους παράγοντες κινδύνου, υποδηλώνοντας ότι η αλλαγή του τρόπου ζωής προσφέρει μεγαλύτερο όφελος εφόσον γίνεται σε νεότερη ηλικία.
Οι μηχανισμοί με τους οποίους το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλης εμπλέκονται στην εμφάνιση οδοντωτών πολυπόδων και τελικώς στην εκδήλωση καρκίνου του παχέος εντέρου δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί. Πιθανολογείται ότι συμβάλλουν στην
καρκινογένεση μέσω αύξησης της μικροδορυφορικής αστάθειας, ενεργοποίησης των BRAF (B-raf proto-oncogene, γονίδιο που ανήκει σε μία πρωτεϊνική οικογένεια κινασών σερίνης-θρεονίνης) μεταλλάξεων και επαγωγής του φαινοτύπου μεθυλίωσης των νησιδίων CpG (τμήματα DNA στα οποία το νουκλεοτίδιο κυτοσίνη ακολουθείται από γουανίνη σε μεγάλη συχνότητα). Στην παρούσα μελέτη η χρήση καπνού σχετίστηκε με εντόπιση των οδοντωτών πολυπόδων
κυρίως στο αριστερό κόλον. Το εύρημα αυτό έρχεται σε αντίθεση με το μονοπάτι των οδοντωτών πολυπόδων, σύμφωνα με το οποίο εστίες μικροδορυφορικής αστάθειας και ανάπτυξης καρκίνου ανευρίσκονται συχνότερα στο δεξιό κόλον. Ωστόσο, ο επιπολασμός των άμισχων οδοντωτών πολυπόδων στην παρούσα μελέτη βρέθηκε σχετικά χαμηλός (2%). Το γεγονός αυτό ερμηνεύεται από τη χαμηλότερη συχνότητα που παρατηρείται στην Ανατολική Ασία σε σύγκριση με περιοχές της Ευρώπης, τη συμμετοχή στη μελέτη νεαρών ενηλίκων και την πιθανή διαφυγή πολυπόδων κατά την ενδοσκόπηση, συμβάλλοντας πιθανώς στην υποεκτίμηση του επιπολασμού.
Συμπερασματικά, από τα αποτελέσματα της παρούσης αναδρομικής μελέτης παρατήρησης προκύπτει ότι το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλης αυξάνουν τον επιπολασμό των άμισχων οδοντωτών πολυπόδων σε νεαρούς ασυμπτωματικούς ενήλικες ασθενείς ηλικίας κάτω των 50 ετών. Η διακοπή του καπνίσματος οδηγεί σε σημαντική μείωση του κινδύνου εμφάνισης αυτών των πολυπόδων. Συνεπώς, η αλλαγή του τρόπου ζωής και η υιοθέτηση υγειινών προτύπων με διακοπή της χρήσης καπνού και αλκοόλης μπορεί να αποτελέσει μέτρο πρόληψης του καρκίνου του παχέος εντέρου στους νεαρούς ενήλικες.
