Η επίπτωση και ο επιπολασμός των Ιδιοπαθών Φλεγμονωδών Νόσων του Εντέρου παγκοσμίως στον 21ο αιώνα
Οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ΙΦΝΕ), η νόσος του Crohn (ΝC) και η ελκώδης κολίτιδα (ΕΚ), αποτελούν χρόνιες ιδιοπαθείς διαταραχές που προκαλούν φλεγμονή στο γαστρεντερικό σύστημα. Κατά την περασμένη δεκαετία, οι ΙΦΝΕ αποτέλεσαν μια υγειονομική πρόκληση παγκοσμίως. Στη Β.Αμερική και στην Ευρώπη, πάνω από 1,5 εκ. και 2εκ. άτομα αντίστοιχα, πάσχουν από τη νόσο. Εκτός του Δυτικού κόσμου (δηλαδή των χωρών που επηρεάζονται από τη Δυτική πολιτισμική κληρονομιά, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Καναδά, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και όλων των χωρών της δυτικής Ευρώπης), ο αριθμός των ατόμων που πάσχουν από τη νόσο παραμένει ασαφής.
Επιδημιολογικά δεδομένα που αναφέρονται στις ΙΦΝΕ κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, καταδεικνύουν πως από το 1950 η επίπτωση και ο επιπολασμός των ΙΦΝΕ αυξήθηκε σταθερά στις χώρες της Β.Αμερικής, της Ευρώπης και της Αυστραλίας. Παρατηρήθηκε δηλαδή σημαντική αύξηση του ρυθμού της επίπτωσης στον Δυτικό κόσμο. Αντίθετα, υπάρχουν περιορισμένα επιδημιολογικά δεδομένα από χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Ν.Αμερικής για αυτές τις δεκαετίες. Με την είσοδο στον 21ο αιώνα, προέκυψαν δεδομένα και επιδημιολογικές μελέτες χωρών που δεν ανήκουν στο Δυτικό κόσμο, όπου παρατηρήθηκε αλλαγή στα διεθνή επιδημιολογικά πρότυπα των ΙΦΝΕ.
Παρότι αντιμετωπίζονταν ως νοσήματα των δυτικών κοινωνιών, η επιδημιολογία των ΙΦΝΕ αρχίζει να αλλάζει κατά την μετάβαση στον 21ο αιώνα. Η επίπτωση της ελκώδους κολίτιδας και της νόσου Crohn παρουσίασε αύξηση στις χώρες της Δύσης κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, όμως λίγα ήταν τα δεδομένα σχετικά με την επίπτωσή τους σε άλλες περιοχές του κόσμου. Πλέον, νέα επιδημιολογικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι η επίπτωση μπορεί να αυξάνει δραματικά στη Ν.Αμερική, στην ανατολική Ευρώπη, στην Ασία και στην Αφρική. Επιπρόσθετα, η αύξηση της επίπτωσης της νόσου ανάμεσα σε ιθαγένειες και εθνικότητες στις οποίες οι ΙΦΝΕ ήταν σπάνιες παλαιότερα, οδηγεί σε σημαντικά συμπεράσματα σχετικά με την κατανόηση της παθογένειας και των περιβαλλοντικών ερεθισμάτων στους διαφορετικούς πληθυσμούς. Αυτή η επιδημιολογική μετατροπή, η οποία έχει γίνει αντιληπτή στις πρόσφατα βιομηχανοποιημένες χώρες και σε Ασιάτες που μεταναστεύουν στη Δύση, εμφανίζεται μαζί με την ταχεία κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet τον Οκτώβριο του 2017, η Dr Siew Ng και η επιστημονική ομάδα της, πραγματοποίησαν την συστηματική ανασκόπηση πληθυσμιακών μελετών που σχετίζονταν με την επίπτωση των ιδιοπαθών φλεγμονωδών εντερικών νόσων παγκοσμίως, από το 1990 έως το 2016, σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Η ανάλυση περιέλαβε 119 μελέτες σχετικές με την επίπτωση (αφορά την εμφάνιση νέων περιστατικών κατά τη χρονική περίοδο παρακολούθησης) των ΙΦΝΕ και 69 μελέτες σχετικές με τον επιπολασμό τους (αφορά τον αριθμό των ατόμων που πάσχουν από τη νόσο σε δεδομένη χρονική στιγμή). Ο υψηλότερος καταγεγραμμένος επιπολασμός των νόσων συναντάται στην Ευρώπη (505 ασθενείς με ΕΚ ανά 100.000 άτομα στη Νορβηγία και 322 με NC ανά 100.000 άτομα στη Γερμανία) και τη Β.Αμερική (286 ασθενείς με ΕΚ ανά 100.000 άτομα στις ΗΠΑ και 319 με NC ανά 100.000 άτομα στον Καναδά). Η επίπτωση των νόσων υπερβαίνει το 0,3% στη Β.Αμερική, την Ωκεανία και σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες. Συνολικά 16 (72,7%) από τις 22 μελέτες για τη NC και 15 (83,3%) από τις 18 μελέτες για την ΕΚ αναφέρουν σταθερή ή μειωμένη επίπτωση των ΙΦΝΕ στη Β.Αμερική και στην Ευρώπη. Από το 1990, η επίπτωση φαίνεται να αυξάνει στις πρόσφατα βιομηχανοποιημένες χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Ν.Αμερικής, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή +11,1%για τη NC και +14,9% για την ΕΚ) και της Ταϊβάν (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή +4% για τη NC και +4,8% για την ΕΚ).
Τα αποτελέσματα της μελέτης αναδεικνύουν τον παγκόσμιο χαρακτήρα που έχει λάβει η εμφάνιση των ΙΦΝΕ, με την αυξανόμενη επίπτωσή τους στις πρόσφατα βιομηχανοποιημένες χώρες, των οποίων οι κοινωνίες έχουν μετατραπεί σε περισσότερο δυτικοποιημένες. Παρότι η επίπτωση σταθεροποιείται στις χώρες του Δυτικού κόσμου, η παρουσία των νόσων παραμένει σε υψηλά επίπεδα, αφού η επίπτωση ξεπερνάει το 0,3%.
Στον Δυτικό κόσμο, οι ΙΦΝΕ έχουν συσχετισθεί με νοσηρότητα, θνησιμότητα και σημαντικό οικονομικό κόστος για το σύστημα υγείας. Η αυξανόμενη επίπτωσή τους στις πρόσφατα βιομηχανοποιημένες χώρες πιθανόν να αναδεικνύει μια αναδυόμενη επιδημία των νόσων εκτός του Δυτικού κόσμου. Αυτή η παρατήρηση δείχνει πως θα προκύψει η ανάγκη περαιτέρω έρευνας σχετικά με την πρόληψή τους, αλλά και αναθεώρησης σχετικά με την επίδραση των ΙΦΝΕ στα συστήματα υγείας, λόγω των μεταβολών στην επιδημιολογία τους ανά τον κόσμο. Η ανάλυση των γεωγραφικών προτύπων και τάσεων των νόσων, θα βοηθήσει στην κατάλληλη προετοιμασία των υγειονομικών συστημάτων, ώστε να μετριαστεί η επιβάρυνσή τους.
