Διεθνής Ημέρα για τη μη αλκοολική στεατοηπατίτδα
H Διεθνής Ημέρα για τη μη αλκοολική στεατοηπατίτδα, όπως έχει καθιερωθεί η 10-12η Ιουνίου κάθε έτους, αφιερώνεται στην ευαισθητοποίηση του κόσμου στη μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος και ειδικότερα στην πιο σοβαρή μορφή της,
τη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα.
Τι είναι η Μη Αλκοολική ΣτεατοΗπατίτιδα (ΜΑΣΗ)
Η ΜΑΣΗ (Νon-Αlcoholic SteatoHepatitis, NASH) είναι η πιο σοβαρή μορφή της Μη Αλκοολικής Λιπώδους Νόσου του Ήπατος (ΜΑΛΝΗ) (Νon-Αlcoholic Fatty Liver Disease, NAFLD)), που συχνά στην καθομιλουμένη λέγεται «λιπώδες ήπαρ». Η ΜΑΛΝΗ είναι μία ηπατική νόσος που οφείλεται σε εναπόθεση λίπους στο ήπαρ χωρίς να υπάρχουν άλλα αίτια ηπατικής βλάβης και εναπόθεσης λίπους. Οι ασθενείς με ΜΑΛΝΗ μπορεί να έχουν «απλό λιπώδες ήπαρ», που δεν έχει σημαντικές πιθανότητες επιδείνωσης, ή ΜΑΣΗ που σχετίζεται με φλεγμονή και προοδευτικά περισσότερη ίνωση του ήπατος. Oι ασθενείς με ΜΑΣH έχουν κίνδυνο εξέλιξης σε κίρρωση και ανάπτυξης ηπατοκυτταρικού καρκίνου.
Πόσο συχνή είναι η ΜΑΣΗ;
Η ΜΑΛΝΗ αποτελεί σήμερα τη συχνότερη αιτία ηπατοπάθειας παγκοσμίως με τη συχνότητά της να αυξάνει παράλληλα με την παγκόσμια επιδημία της παχυσαρκίας. Στους ενήλικες, υπολογίζεται ότι ο παγκόσμιος επιπολασμός της ΜΑΛΝΗ είναι περίπου 25% και της ΜAΣH 1,5%-6,5%. Γενικώς, ο επιπολασμός της ΜΑΣΗ αυξάνει με την ηλικία, αλλά σαφώς προσβάλλονται και νέα άτομα ακόμη και παιδιά.
Δεν υπάρχουν ακριβή δεδομένα για τη χώρα μας, αλλά ο επιπολασμός της ΜΑΛΝΗ εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 25-30% και της ΜΑΣΗ σε 4-6%. Με βάση Ελληνική νεκροτομική μελέτη ο επιπολασμός της ΜΑΛΝΗ ήταν 31%, ενώ σε μία Ελληνική πολυκεντρική μελέτη προ 15ετίας σε αιμοδότες (Γ Παπαθεοδωρίδης, 2007), που γενικά είναι υγιής πληθυσμός και συνεπώς με χαμηλή πιθανότητα ΜΑΛΝΗ, ο επιπολασμός ΜΑΛΝΗ με βάση βιοχημικά ευρήματα, που υποεκτιμούν την παρουσία ΜΑΛΝΗ, βρέθηκε να είναι 18%.
O επιπολασμός της ΜΑΛΝΗ και ειδικότερα της ΜΑΣΗ είναι αρκετά υψηλότερος σε άτομα που έχουν προδιαθεσικούς παράγοντες για τη νόσο, όπως παχύσαρκους, ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, δυσλιπιδαιμίες και άλλες μεταβολικές διαταραχές. Παρά τη στενή συσχέτισή της με την παχυσαρκία, ΜΑΛΝΗ και ΜΑΣΗ υπάρχει και σε άτομα με φυσιολογικό σωματικό βάρος. Στοιχεία από την Ελλάδα δείχνουν ότι περίπου 1 στους 8 ασθενείς με ΜΑΛΝΗ έχει φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ: 20-25 kg/m2).
Πώς μπορεί να υποψιαστούμε την παρουσία ΜΑΣΗ ή ΜΑΛΝΗ;
Oι ασθενείς με ΜΑΣΗ ή ΜΑΛΝΗ κατά κανόνα δεν έχουν συμπτώματα. Η πρώτη υποψία της νόσου τίθεται συνήθως τυχαία με την αποκάλυψη αυξημένων επιπέδων ηπατικών ενζύμων [τρανσαμινασών (ΑLT/AST) και/ή γGT] σε αιματολογικό έλεγχο ρουτίνας ή με την αποκάλυψη εναπόθεσης λίπους στο ήπαρ σε κάποιο υπερηχογράφημα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ΜΑΛΝΗ μπορεί να υπάρχει και σε άτομα με φυσιολογικά επίπεδα ηπατικών ενζύμων.
Πότε πρέπει να ελέγχουμε για παρουσία ΜΑΛΝΗ;
Έλεγχος για παρουσία ΜΑΛΝΗ πρέπει να γίνεται σε:
- Όλα τα άτομα με λίπωση ήπατος σε υπερηχογράφημα
- Όλα τα άτομα με αυξημένα επίπεδα ηπατικών ενζύμων (ALT/AST, γGT)
- Όλα τα άτομα με παχυσαρκία, δηλαδή με δείκτη μάζας σώματος (BMI) ≥30 kg/m2
- Όλα τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2
- Όλα τα άτομα με μεταβολικό σύνδρομο
Σε τι έλεγχο πρέπει να υποβάλλονται οι ασθενείς με ΜΑΛΝΗ;
Η διάγνωση της ΜΑΛΝΗ βασίζεται στην ανίχνευση της λίπωσης του ήπατος και στον προσεκτικό αποκλεισμό άλλων αιτιών παρόμοιας ηπατικής βλάβης, όπως συχνή χρήση αλκοόλ (μέση ημερήσια κατανάλωση: >30/20 gr αλκοόλ για άνδρες/γυναίκες), λίπωση ήπατος από φάρμακα, χρόνιες ιογενείς ηπατίτιδες και ειδικότερα λιπώδες ήπαρ λόγω χρόνιας ηπατίτιδας C και διάφορα άλλα σπάνια κυρίως μεταβολικά νοσήματα. Γι΄αυτό, απαιτείται λεπτομερές ιστορικό και προσεκτική αντικειμενική εξέταση σε όλα τα άτομα με υποψία ΜΑΛΝΗ, οι οποίοι επίσης πρέπει να υποβάλλονται σε ειδικές αιματολογικές εξετάσεις. Κάποια άτομα με υποψία ΜΑΛΝΗ μπορεί να χρειαστεί να υποβληθούν και σε ειδικές ακτινολογικές εξετάσεις και ένα μικρό ποσοστό ίσως και σε βιοψία ήπατος για να αποκλεισθούν με βεβαιότητα άλλα ηπατικά νοσήματα.
Οι ασθενείς στους οποίους επιβεβαιώνεται η διάγνωση ΜΑΛΝΗ πρέπει αρχικά να ελέγχονται για την ύπαρξη παραγόντων του μεταβολικού συνδρόμου και να εκτιμώνται για τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβαμάτων, καθώς και την ύπαρξη άλλων σχετιζόμενων συνοσηροτήτων.
Πότε ελέγχουμε για παρουσία ΜΑΣΗ;
Σε όλους τους ασθενείς με ΜΑΛΝΗ πρέπει να αξιολογείται η τυχόν παρουσία ΜAΣH. H αρχική αξιολόγηση βασίζεται σε ειδικούς μη επεμβατικούς δείκτες και πιθανόν σε ελαστογραφία ήπατος. Με βάση τα πρώτα ευρήματα, αποφασίζεται ποιοι ασθενείς είναι υποψήφιοι για βιοψία ήπατος.
Όλοι οι ασθενείς με ΜΑΣΗ πρέπει να είναι σε στενή παρακολούθηση και να έχουν κατάλληλη αντιμετώπιση.
